Περίληψη

Ο Γιάννης είναι μόλις δεκαπέντε χρονών, αλλά η ζωή του, όπως την αφηγείται ένα βράδυ στην Ανθή, είναι γεμάτη ανατροπές που οφείλονται στην ανάγκη του ν’ ανήκει κάπου. Ο ίδιος, όμως, μοιάζει να μη χωράει πουθενά.

Μεγαλωμένος στην Τούμπα, δίπλα στο γήπεδο του ΠΑΟΚ, με νονό «τρελαμένο παοκτζή», ήταν φυσιολογικό να υποστηρίζει την ομάδα. Όλα αλλάζουν, όμως, όταν αρχίζει να παίζει ο ίδιος μπάλα, στη θέση του τερματοφύλακα. Εκεί διαμορφώνει άποψη («φιλόσοφο της μπάλας» τον αποκαλεί η Ανθή), διαχωρίζεται από το πλήθος και επιλέγει να ακολουθήσει τον δικό του δρόμο ως αόρατος. Μόνο που η τύχη το φέρνει να χρειαστεί να πάρει στην πλάτη του ολόκληρη την ομάδα του σχολείου και παύει να είναι αόρατος.

Την ίδια εποχή γνωρίζει τον Αντώνη που, μαζί με την αδελφή του, τη Μίνα, τον μυεί στον κόσμο της ροκ μουσικής. Τρύπες. Το ποδόσφαιρο παύει να είναι το μοναδικό του ενδιαφέρον, οι ορίζοντές του ανοίγουν, αποξενώνεται από τον παλιό του εαυτό και αναζητά νέα ταυτότητα. Μεγαλώνει.

Λίγο αργότερα, η οικογένειά του μετακομίζει στον Πειραιά κι αναγκάζεται να πάει σ’ ένα γυμνάσιο όπου όλοι είναι οπαδοί του Ολυμπιακού. Ως αντίδραση, θα επιλέξει την εύκολη λύση: να ξεχωρίσει μέσω της παοκτζίδικης ταυτότητάς του, φτάνοντας σε άκρα που ποτέ δε θα μπορούσε να φανταστεί.

«Δεν χωρούσες πουθενά, Γιάννη – στη Θεσσαλονίκη είχες γίνει ξένος κι εδώ, που ήσουν ξένος, αποξενώθηκες από τον ίδιο σου τον εαυτό...» σχολιάζει η Ανθή. Όταν πια ο Γιάννης φτάνει στον πάτο, όταν οι ταυτότητες που χρησιμοποιεί προκειμένου να νιώσει ότι ανήκει κάπου αποδεικνύονται καμένα χαρτιά, όταν νιώθει άδειο το κορμί του κι άδεια την καρδιά του, αποφασίζει ν’ ακολουθήσει τον δικό του δρόμο. Το παρελθόν του, όμως, είναι βαρύ κι οι πράξεις του τον ακολουθούν μέχρι τέλους.

Αποτελεί το πρώτο μέρος της Τριλογίας του Δρόμου που περιλαμβάνει τις Ύαινες (2011) και το Ζωή σαν Ασανσέρ (2012).

Soundtrack

Video

Book trailer για την Τριλογία του Δρόμου.

Ταξιδιάρα ψυχή – η πρώτη επαφή του Γιάννη με τις Τρύπες (και με τη Μίνα). Αλλάζει η ζωή του.

Ο Γιάννης αρνείται να μετακομίσει στον Πειραιά, κλείνεται στο δωμάτιό του και ακούει... Smells like teen spirit, Nirvana

Ο Γιάννης είναι πια στον Πειραιά, αλλά νιώθει ξένος, όπως ένιωθε και στη Θεσσαλονίκη. Έχει λιώσει τα «Εννιά πληρωμένα τραγούδια» – Δε χωράς πουθενά, Τρύπες. Μάλλον το κομμάτι που ταιριάζει περισσότερα απ’ όλα στον Γιάννη.

Ο Γιάννης αντιλαμβάνεται την πλάνη του. Κλείνεται στο δωμάτιό του κι ακούει ξανά και ξανά τη Βραδινή πλάνη.

Αμνησία – το κομμάτι που προκαλεί την έκρηξη του πατέρα του Γιάννη και πυροδοτεί τις εξελίξεις.

Τσιφτετέλι, το κομμάτι που εκνεύριζε τον μπαμπά του Γιάννη. Εμφανίζεται πολλές φορές στο βιβλίο, αλλά εμείς το προτιμάμε όταν επενδύει το βίντεο με τα επεισόδια στο Καραϊσκάκη όπου πρωταγωνιστεί ο Γιάννης (εξαιρετικό βίντεο).

Voyager space sounds – απόσπασμα από το σιντί που έστειλε ο Γιάννης στη Μίνα. Μυστήριο!

Καλώς ήλθες παράξενε στον τόπο μου, Active Member – το κομμάτι που έγραψε η Ανθή στον Γιάννη ως απάντηση στο δικό του Για τ’ αδέλφια που χαθήκανε νωρίς (Vardarismix).

Ο Γιάννης και η Ανθή πάνε στη συναυλία των Διάφανων Κρίνων – Όλα αυτά που δεν θα δω.

Ένα τρόπος για να εκφράσει ο Γιάννης αυτό που δεν μπορεί να πει στην Ανθή. Με τον ίδιο τρόπο τού απαντάει κι η Ανθή. – Ακούω την αγάπη, Τρύπες.

Ένα τρόπος για να εκφράσει ο Γιάννης αυτό που δεν μπορεί να πει στην Ανθή. Με τον ίδιο τρόπο τού απαντάει κι η Ανθή.  – Ακούω την αγάπη, Τρύπες.

Ο Γιάννης αρνείται να μετακομίσει στον Πειραιά, κλείνεται στο δωμάτιό του και ακούει... Smells like teen spirit, Nirvana

Ταξιδιάρα ψυχή – η πρώτη επαφή του Γιάννη με τις Τρύπες (και με τη Μίνα). Αλλάζει η ζωή του.

Ο Γιάννης είναι πια στον Πειραιά, αλλά νιώθει ξένος, όπως ένιωθε και στη Θεσσαλονίκη. Έχει λιώσει τα «Εννιά πληρωμένα τραγούδια» – Δε χωράς πουθενά, Τρύπες. Μάλλον το κομμάτι που ταιριάζει περισσότερα απ’ όλα στον Γιάννη.

Ο Γιάννης αντιλαμβάνεται την πλάνη του. Κλείνεται στο δωμάτιό του κι ακούει ξανά και ξανά τη Βραδινή πλάνη.

Αμνησία – το κομμάτι που προκαλεί την έκρηξη του πατέρα του Γιάννη και πυροδοτεί τις εξελίξεις.

Τσιφτετέλι, το κομμάτι που εκνεύριζε τον μπαμπά του Γιάννη. Εμφανίζεται πολλές φορές στο βιβλίο, αλλά εμείς το προτιμάμε όταν επενδύει το βίντεο με τα επεισόδια στο Καραϊσκάκη όπου πρωταγωνιστεί ο Γιάννης (εξαιρετικό βίντεο).

Voyager space sounds – απόσπασμα από το σιντί που έστειλε ο Γιάννης στη Μίνα. Μυστήριο!

Καλώς ήλθες παράξενε στον τόπο μου, Active Member – το κομμάτι που έγραψε η Ανθή στον Γιάννη ως απάντηση στο δικό του Για τ’ αδέλφια που χαθήκανε νωρίς (Vardarismix).

Ο Γιάννης και η Ανθή πάνε στη συναυλία των Διάφανων Κρίνων – Όλα αυτά που δεν θα δω.

Κριτικές

Κριτική που δημοσιεύτηκε στο www.diavasame.gr

«Ότι υπήρχε περίπτωση να μετακομίσουμε και μάλιστα στην Αθήνα, το ήξερα. Ο πατέρας μου είχε μια πολύ καλή πρόταση για δουλειά […] Ότι θα μετακομίζαμε, όμως, στη φωλιά το λύκου κι ότι θα πήγαινα γυμνάσιο σε ένα σχολείο όπου όλα θα έμοιαζαν εχθρικά απέναντί μου, δεν το περίμενα».

Έτσι αρχίζει την αφήγησή του ο Γιάννης, ο έφηβος από την Άνω Τούμπα, ο φανατικός οπαδός του ΠΑΟΚ που αναγκάζεται να μετακομίσει στον Πειραιά και να πάει σχολείο στη «φωλιά του λύκου», δηλαδή των οπαδών του Ολυμπιακού. Η αφήγηση του Γιάννη εναλλάσσεται με τη φωνή μιας κοπέλας που αφηγείται τις σκέψεις της καθώς άκουγε την ιστορία του Γιάννη σε ένα παγκάκι, ένα απόγευμα στο Πασαλιμάνι. Έχουμε λοιπόν δύο φωνές και δύο χρόνους αφήγησης: τη γραμμική εξέλιξη της ζωής του Γιάννη από τα παιδικά στα εφηβικά του χρόνια και την εκ των υστέρων αφήγηση του κοριτσιού που γνωρίζει την εξέλιξη και κατάληξη της ιστορίας. Αυτή η στρατηγική κάνει το βιβλίο εξαιρετικά ενδιαφέρον. Δίνει στον συγγραφέα τη δυνατότητα να αφήσει υπαινιγμούς για το τέλος, μέσα από τη φωνή της κοπέλας και κυρίως να φωτίσει τα γεγονότα μέσα από δύο διαφορετικούς κόσμους: τον αγορίστικο κόσμο των φανατικών οπαδών των γηπέδων και τον κόσμο των κοριτσιών που ξέρουν να στοχάζονται, να προβληματίζονται, να ερωτεύονται και να κατανοούν τα συναισθήματα των άλλων.

Ο Γιάννης όμως δεν είναι ένας μονοδιάστατος χαρακτήρας. Είχε ήδη αρχίσει να ξεφεύγει από τον κόσμο της μπάλας, που έπαιζε καθοριστικό ρόλο στη ζωή του στο δημοτικό. Είχε αντιληφθεί πώς διαβρώνει ο φανατισμός και ο εγωισμός τις σχέσεις μεταξύ των αγοριών. Κανένα πνεύμα συνεργασίας, αλληλεγγύης ή ομαδικότητας. Ο καθένας για τον εαυτό του, για την αυτοπροβολή του και για τη φανέλα. Ο Γιάννης είχε βιώσει την περιφρόνηση των συμμαθητών του και την απότομη αποθέωσή του όταν έσωσε την ομάδα του σε έναν μαθητικό αγώνα ποδοσφαίρου. Είχε κατανοήσει ότι αληθινές σχέσεις δεν χτίζονταν σε αυτή τη βάση. Είσαι το πόσο καλά κλοτσάς την μπάλα. Όταν, μπαίνοντας στην εφηβεία, άρχισε να ανακαλύπτει τον κόσμο της μουσικής και να αναπτύσσει άλλα ενδιαφέροντα και ευαισθησίες, ήρθε η μετακόμιση. Να αφήσεις φίλους και σχολείο και γειτονιά και να βρεθείς ολότελα ξένος σε ένα «εχθρικό» περιβάλλον σε αυτή την ηλικία που αναζητάς τον εαυτό σου είναι κάτι δύσκολο. Η αντίδραση ήταν να αναδιπλωθεί πίσω σε αυτό που ήξερε παιδί: τη μεγάλη οικογένεια του ΠΑΟΚ. Στον εν Αθήναις όμως σύλλογο των οπαδών του ΠΑΟΚ ανακαλύπτει ότι η θρησκεία της ομάδας κρύβει και μια μάλλον ύποπτη εθνικιστική ιδεολογία. Ο Γιάννης μπλέκει σε σκληρές και άγριες καταστάσεις. Διαβάζοντας μας έρχεται να του φωνάξουμε «φύγε επιτέλους, φύγε από κει, αφού εσύ διαφέρεις, αφού βλέπεις». Και πράγματι θα μας δικαιώσει ο ήρωας. Αλλά ο κόσμος των φανατικών είναι μάλλον πιο σκληρός, απάνθρωπος, τυφλός και απρόβλεπτος από όσο μπορούμε να φανταστούμε.

Στην προμετωπίδα του βιβλίου ο συγγραφέας σημειώνει: «Φίλε αναγνώστη. Αν δεν μπορείς να βγάλεις την οπαδική σου φανέλα, καλύτερα να μην προχωρήσεις άλλο». Κι όμως το βιβλίο αυτό είναι για όλους τους εφήβους, αλλά κυρίως για αυτούς που δεν μπορούν να βγάλουν τις παρωπίδες τους.

Ο Φίλιππος Μανδηλαράς έχει γράψει πολλά βιβλία για παιδιά, μικρά και μεγάλα, ένα μυθιστόρημα φαντασίας («Νίκη, ή αυτό που φαίνεται κι αυτό που είναι») και μια συλλογή διηγημάτων για νέους («Τα Μπανανόψαρα»). Όπως ο ίδιος σημειώνει στο βιογραφικό του σε αυτό το βιβλίο, «προσπαθεί να μην ανήκει». Είναι γνωστός επίσης για τα ωραία εκπαιδευτικά προγράμματα που σχεδιάζει και εμψυχώνει για παιδιά.

Ελένη Σβορώνου

[…] Οι 162 σελίδες του μυθιστορήματος ''Κάπου ν'ανήκεις'' του Φίλιππου Μανδηλαρά, χθες βράδυ με έκαναν να ξενυχτήσω. Το πήρα στα χέρια μου και δεν ήθελα να το αφήσω. […] Η αφήγηση είναι γρήγορα, ζωντανή. Οι ήρωες ''πραγματικοί'', εντελώς ρεαλιστική ιστορία. Το εύρημα του συγγραφέα να παρεμβαίνουν τα σχόλια της έφηβης φίλης του, αυξάνουν την αγωνία και το προβληματισμό. […] O Φίλιππος Μανδηλαράς έγραψε ένα εξαιρετικό κείμενο, που αξίζει να διαβαστεί από όλους αυτούς τους στενόμυαλους που θέλουν ''Κάπου ν'ανήκεις'' για να σε ελέγχουν καλύτερα!

http://paramythitis.blogspot.gr/2012/08/blog-post_11.html

Ο Συγγραφέας αποκαλύπτει

You may need: Adobe Flash Player.

Άκουσε τον συγγραφέα να μιλάει για το βιβλίο

You may need: Adobe Flash Player.

Άκουσε τον συγγραφέα να μιλάει για τον ρόλο της Ανθής

You may need: Adobe Flash Player.

ΆΚουσε τον συγγραφέα να μιλάει για τον ΠΑΟΚ και το ποδόσφαιρο

You may need: Adobe Flash Player.

Άκουσε τον συγγραφέα να μιλάει για το συγκρότημα ΤΡΥΠΕΣ

«Οι πρωτόγονοι μιας νέας συνειδητότητας – Μια ματιά στην ελληνική νεολαία τον καιρό της κρίσης»: Άρθρο του Φίλιππου Μανδηλαρά στη γερμανική εφημερίδα Augsburger Allgemeine.

[στα γερμανικά / στα ελληνικά (μτφρ.: Doris Wille)]

Συνέντευξη του Φίλιππου Μανδηλαρά στο διαδικτυακό ροκ περιοδικό Wild Thing Εναλλακτικές Διαδρομές  http://www.wildthing.gr/articlepage.php?AID=1555

[...] Τα βιβλία της τριλογίας ανήκουν στη ρεαλιστική λογοτεχνία. Το μυστικό εδώ (και ειδικά όταν απευθύνεσαι σ' ένα πολύ απαιτητικό κοινό - όπως είναι οι έφηβοι - που διαρκώς ανανεώνεται) είναι ο συγχρονισμός με τον έφηβο της εποχής που γράφεις. Γι' αυτό και η ονομαζόμενη εφηβική λογοτεχνία (ειδικά όταν πρόκειται για έργα ρεαλιστικά) είναι ένα είδος συνολικά θνησιγενές, καθώς πολύ σύντομα το θέμα, η γλώσσα κι ο ρυθμός που έχει ένα κείμενο ξεπερνιούνται και διαβάζεται πλέον σαν ιστορικό κι όχι σύγχρονο. [...] την ονόμασα τριλογία γιατί γράφτηκε και αναφέρεται σε μια πολύ συγκεκριμένη χρονική περίοδο μεγάλων αναταραχών στην ελληνική κοινωνία (2009-2011) η οποία, κατά τη γνώμη μου, έχει τελειώσει. Δεν θέλω να κρίνω αποτελέσματα ούτε να βγάλω συμπεράσματα, αλλά τελείωσε. Το επόμενο βιβλίο θα διαδραματίζεται σε ένα νησί και θα αναφέρεται στο πώς ένας ξένος θα καταφέρει να διαβρώσει αυτό που μέχρι τότε πίστευαν ως αδιάρρηκτο κοινωνικό ιστό, χρησιμοποιώντας κυρίως τους εφήβους ως πιστό στρατό. Εδώ έχουμε ναρκωτικά, trafficking, βία, ρατσισμό και - κυρίως - μεθόδους χειραγώγησης. Τρομακτικό, αλλά έγινε και εξακολουθεί να γίνεται.

Συνέντευξη στη 'Χάρτινη πλατεία'

Συνέντευξη στο 'Διαβάζω'