Περίληψη

Σ’ ένα κοντινό μέλλον οι άνθρωποι δεν αντέχουν άλλο τις βροχερές μέρες, τις Δευτέρες, τους κρύους και μουντούς Φεβρουάριους, τις οικονομικές κρίσεις, κι έτσι αγοράζουν μαύρα κουτιά που έχουν τη μαγική δύναμη να σταματούν τον χρόνο όταν κάποιος μπει μέσα σ’ αυτά. Καθώς όμως κλείνονται μέσα στα κουτιά περιμένοντας να περάσουν οι βαρετές και ανεπιθύμητες μέρες, ο κόσμος αποδιοργανώνεται· τα πάντα καταρρέουν και διαλύονται.

Μερικά παιδιά καταφέρνουν να δραπετεύσουν απ’ τα κουτιά και συναντούν μια ηλικιωμένη γυναίκα που τη λένε Γκρέις. Αυτή τους αφηγείται μια ιστορία από το μακρινό παρελθόν, τότε που ο βασιλιάς Ντίμον απέκτησε από τους νάνους το πρώτο σεντούκι του χρόνου –το πρωτότυπο των σύγχρονων μαύρων κουτιών–, επειδή δεν άντεχε την σκέψη ότι ο χρόνος θα κατέτρωγε την ομορφιά της μοναχοκόρης του. Η γνώση του παρελθόντος θα οδηγήσει τα παιδιά στην απόφαση να αποκαταστήσουν την τάξη του κόσμου...

Μια μοναδική ιστορία όπου το παραμύθι μπλέκεται αριστοτεχνικά με το πλέον δυστοπικό μέλλον, από έναν χαρισματικό αφηγητή που μας καλεί ν’ αρπάξουμε τη ζωή από το χέρι ΤΩΡΑ!

Κριτικές

«Δεν έχω δει άλλη φορά το παραμύθι ως λογοτεχνικό είδος να δένει τόσο καλά με την επιστημονική φαντασία, τη λογοτεχνία του φανταστικού και με μια σύγχρονη δραματική ιστορία ταυτοχρόνως. Είναι αληθινά όμορφο και γεμάτο εκπλήξεις. Δεν με εκπλήσσει, συνεπώς, που το βιβλίο έχει ήδη βραβευτεί στην Ισλανδία». Weekendavisen, Δανία

«Στο ΤΙΜΑΚΙΣΤΑΝ – Το σεντούκι του χρόνου, το παρόν, το μέλλον και το παρελθόν συνυφαίνονται μέσα σε έναν φανταστικό κόσμο που είναι οικείος στους πάντες, αλλά τον οποίο κανένας δεν έχει ποτέ κατοικήσει. Σε αυτό το επιβλητικό μωσαϊκό πλασμένο από γεγονότα και αλήθειες, μαγεία και θαύμα, ο Μάγκνασον θέτει επείγοντα ερωτήματα για τον τρόπο ζωής και τις αξίες της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας, και για την ευθύνη που φέρει ο καθένας μας όσον αφορά την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο κόσμος. Η ιστορία πραγματεύεται την έννοια του χρόνου και ξεδιπλώνει αναμνήσεις παλιών παραμυθιών με δημιουργικό πάθος. 

Ο Μάγκνασον είναι ένας απ’ τους πιο δυναμικούς Ισλανδούς συγγραφείς των πρόσφατων χρόνων, ο οποίος ασκεί δριμεία κοινωνική κριτική και συχνά συνδυάζει τα εναργή του μηνύματα με χιούμορ. Έχει συχνά θέσει προ των ευθυνών τους κυβερνήσεις και μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα στα γραπτά του, και το ΤΙΜΑΚΙΣΤΑΝ – Το σεντούκι του χρόνου δεν αποτελεί εξαίρεση». Απόσπασμα από την πρόταση της ισλανδικής επιτροπής που πρότεινε το ΤΙΜΑΚΙΣΤΑΝ – Το σεντούκι του χρόνου για το Λογοτεχνικό Βραβείο Παιδικού και Νεανικού Βιβλίου του Συμβουλίου Σκανδιναβικών Χωρών

«[…] Ο Μάγκνασον είναι συναρπαστικός αφηγητής και η ιστορία του είναι γεμάτη από εικόνες που χαράζονται στο μυαλό, θέματα πρωτότυπα αλλά και γνώριμα, δυνατούς χαρακτήρες και καθηλωτική πλοκή. Το κύριο πρόβλημα είναι το πόσο άχρωμα και ανιαρά φαίνονται τα χρόνια του παρόντος και του μέλλοντος σε σχέση με τον παραμυθένιο κόσμο του παρελθόντος, αλλά αυτό εντάσσεται στο ηθικό δίδαγμα του βιβλίου: εναπόκειται ακριβώς σε εμάς τους ίδιους να κάνουμε το παρόν μας όμορφο και τον κόσμο πιο φιλόξενο. Εναπόκειται σε εμάς να ανακαλύψουμε την περιπέτεια στη ζωή και να τη ζήσουμε, αντί να βυθιζόμαστε στην απελπισία και την αδιαφορία.

Το μήνυμα ότι πρέπει να δράσουμε τώρα, χωρίς αναβολή, είναι σαφές, ωστόσο το ΤΙΜΑΚΙΣΤΑΝ – Το σεντούκι του χρόνου δεν είναι ένα βιβλίο που κάνει κατήχηση, γιατί ο Μάγκνασον είναι πολύ επιδέξιος συγγραφέας για να κάνει κάτι τέτοιο.

Συμπέρασμα: μια σπινθηροβόλα και συναρπαστική περιπέτεια που εκτυλίσσεται σε δύο χρονικά επίπεδα, με ένα ξεκάθαρο ηθικό δίδαγμα, το οποίο όμως ποτέ δε γίνεται κήρυγμα». Fridrika Benonysdottir, Frettabladid

«Σαν καρπός της ένωσης Τσόμσκυ και Λιούις Κάρολ». Rebecca Solnit (συγγραφέας του A Paradise Built in Hell)

«“Όποιος κατακτήσει τον χρόνο θα χάσει τον κόσμο”. Αυτό λέει η αιώνια πριγκίπισσα, η Οψιδιάνα της Παγγαίας, ο βασικός χαρακτήρας του τελευταίου βιβλίου του Αντρί Σνερ Μάγκνασον, ΤΙΜΑΚΙΣΤΑΝ – Το σεντούκι του χρόνου, οι χαρακτήρες του οποίου παραμένουν ακίνητοι μέσα στα σεντούκια ή κουτιά του χρόνου, όπως λέγονται, περιμένοντας να περάσει ο χρόνος. Τα κουτιά διαφημίζονται ως ο καλύτερος τρόπος για να περιμένει κανείς να περάσει η οικονομική κρίση. Το ΤΙΜΑΚΙΣΤΑΝ –Το σεντούκι του χρόνου είναι συνεπώς ένα παραμύθι που αντιμετωπίζει τον χρόνο ως φαινόμενο, αλλά περιέχει επίσης αναφορές στο παρόν και στη σημασία του χρόνου για τη σύγχρονη κοινωνία καθώς και στη δυνατότητα –τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό– να σταματήσουμε τον χρόνο. […] Η πλοκή ακολουθεί δύο χρονικούς άξονες και ενσωματώνει δύο διαφορετικούς κόσμους, οι οποίοι διαπλέκονται όλο και περισσότερο όσο εξελίσσεται η ιστορία. Ο αναγνώστης μπαίνει σε μια ιστορία που περιέχει μια άλλη ιστορία: στην αρχή βρισκόμαστε σε έναν κόσμο που μοιάζει με μια δυστοπική εκδοχή της σημερινής Ισλανδίας, αλλά μέσα σ’ αυτόν κρύβεται ένας άλλος, φανταστικός κόσμος, που θυμίζει αρχαίο θρύλο ή μύθο. […] Το βιβλίο ξεκινάει με μια ομάδα παιδιών που αρνούνται να παραμείνουν κλεισμένα στα κουτιά. Συναντούν μια γυναίκα που ονομάζεται Γκρέις, η οποία τους διηγείται την προέλευση των μαγικών κουτιών και την ιστορία της αιώνιας πριγκίπισσας, της Οψιδιάνας, η οποία παρέμεινε μέσα σε ένα τέτοιο σεντούκι εκατοντάδες χρόνια. Το κύριο μέρος της ιστορίας εκτυλίσσεται στον φανταστικό κόσμο και ακολουθεί την Οψιδιάνα και τον πατέρα της, τον βασιλιά Ντίμον, ο οποίος πιστεύει πως έχει κατακτήσει τον κόσμο, αλλά τελικά βλέπει την αυτοκρατορία του να αποσυντίθεται σιγά σιγά. Καθώς εξελίσσεται η ιστορία, ο αναγνώστης ανακαλύπτει πώς η μοίρα του βασιλιά και της κόρης του συνδέονται με τη σύγχρονη δυστοπία, και πώς η παλιότερη ιστορία είναι προπομπός και αιτία της μεταγενέστερης. […] Ο συγγραφέας αξιοποιεί τις αλληγορικές δυνατότητες της λογοτεχνίας του φανταστικού στην υπηρεσία της κοινωνικής κριτικής, προσφέροντας στους αναγνώστες του όχι μόνο μια διαφορετική οπτική της σύγχρονης κοινωνίας και της κρίσης της, αλλά και μια ευρύτερη οπτική πάνω σε θέματα περιβαλλοντικής προστασίας, κοινωνικής υπευθυνότητας και ενεργής συμμετοχής στα κοινά». Vera Knutsdottir, bokmenntir.is (Δημοτική Βιβλιοθήκη Ρέικιαβικ)